Kusayr Kalesi (Tar.)
Antakya’nın yaklaşık 25 km güneyinde bulunan kale günümüzde “Koz”, “Kos” olarak anılmaktadır. Türkmenler arasında Kürşat Kalesi olarak anılırdı.
1895 yılında bölgeyi ziyaret eden Max Van Berchem ve ekibi Sofular köyünün batısında olduğunu ve kalenin yanından Kürşat Nehri’nin geçtiğinden bahseder.¹
Kale Roma’daki Papa’ya bağlı olup bir Rum papaz tarafından idare ediliyordu. 1268 yılında Antakya’yı Fetheden Memlûkler ile Kusayr kale ahalisi arasında bir sulh anlaşması yapılmıştır. İbn Abduzzâhir’in verdiği bilgiye göre Kusayr Kalesi papalığa aitti. Kale ahalisi, Baybars bu bölgeye geldiği zaman ona Halife Ömer b. el-Hattâb’ın bir beratını ibraz etmiştir. Bunun üzerine Baybars ile kale ahalisi arasında Kusayr topraklarının yarısını Memlûklere bırakmak şartıyla anlaşma yapılmıştır. Böylece Kusayr Memlüklere tabi olmuştur. Bu esnada kendisinin bizzat hazır bulunduğunu ve olaylara tanık olduğunu ifade eden İbnu’l-Muğayzel; varılan anlaşmaya göre kale ve muhtevasının Kusayr Kalesi papazı Sir Gulyâm’a bırakıldığını, bunun dışında kalan çarşılar ile toprakların Memlûklere ait olduğunu kaydetmiştir. Ayrıca Kusayr ve havalisinde kontrolü sağlamak üzere Şugur ve Bekkâs Nâibi Fariseddin b. Ed Demmağ’ın görevlendirildiğini belirtmiştir. Ancak bir müddet sonra kalede yaşayan Haçlılar, anlaşma şartlarına uymamaya başlayınca kale 14 Kasım 1275 tarihinde Memlüklülerce alınmıştır.
(Fotoğraflar Ufuk Şafak Eylül 2008)