Muhiddin Paşa, Osmanlı Yunan savaşı, Balkan savaşı ve 1.Dünya savaşlarına katılmış Atatürk’ün güvendiği paşalardandır. 1 Kasım 1921 yılında Adana’nın Fransızlardan teslim alınması için Atatürk Tarafından, Çukurova komutanlığı atanmıştır.

7 Ekim 1922 yılında Adana’da yapılan devir teslim için, Antakya’dan da temsilciler gitmiştir. Muhiddin Paşa’nın devir teslim sırasında yaptığı konuşma Adana halkı kadar Hatay’dan katılan heyeti de sevindirmiştir. Konuşmasında bir gün Antakya’yı da alacaklarını söylemiştir.

Adana’ya giden heyet döndükten sonra Muhiddin Paşa’nın anısına bir çeşme yaptırmıştır.[1]

Şeşme Çankaya Caddesi’nde bulunmaktadır. Tarih bulunmayan kitabede dini içerikli bir yazı bulunmakta, çeşmenin tarihini belirleyecek herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. Çeşmenin ilk inşası Muhittin Paşa tarafından l913 yılında Cumhuriyet Mahallesi’nde gerçekleşmiş, daha sonra 1989 yılında çeşme sokağa nakledilmiş ve oradan da Yeni Hamam’a giden sokağın başına taşınmıştır. Buradan da kaldırılmaya çalışılan yapı, halkın tepkisi üzerine yıkımından vazgeçilmiş, bulunduğu yerde kalmıştır.

Tamamen mermerle inşa edilen çeşme, çeşme nişini iki yanda sınırlandıran, altlık ve başlıklara sahip sütunceler ve üstten silmelerden oluşan korniş tarafından nihayetlendirilmiştir. Geçirdiği değişikliklerle bazı özelliklerini yitirmiş olmasına rağmen bugüne ulaşan kısmı ile de oldukça özenle ele alındığı görülmektedir. Dikdörtgen çerçeveli çeşme nişi bu görünümünü üzerine konulan kitabelikten dolayı almıştır. Orijinalde bu kısmın

da diğerlerinde olduğu gibi sepetkulpu şeklinde bir kemerle sınırlanan bir çeşme nişi oIması

gerekmektedir. Yanlardaki sütuncelere bindirilmiş kemerlerin yalnızca başlangıç kısımları mevcut olup, diğer kısımları bulunmamaktadır. Silmelerle oluşturulan korniş bu kemer parçasının üzerine yerleştirilmiştir. Bu durum, yapının görünümünü olumsuz manada etkilemektedir. Yapıyı yaptıran kişinin unvanı ile uyumlu bir inşa kalitesini, kullanılan malzeme ve işçilikte görmek mümkündür.[2]

[1] SARI, Zafer, “Muhittin Paşa ve Hatay”, Hatay Vatan Gazetesi, 11 Haziran 2016.

[2] ŞANCI, Fuat, (2011), “Antakya’nın Gerdanlığı, Çeşmeler” HATAY Aylık Kültür ve Keşif Dergisi, Sayı: 45 Mart 2011, sf: 12-21.