Pavlus (Samsatlı Pavlus) – (Samosatalı Paul)
(Ö. 272)
3. yüz yılda yetişmiş önemli bir teologdur. Yaklaşık 260 yılın da Antakya bişopu olarak atanmıştır. Teslisçiliği reddeden önemli isimlerden birisidir. Hz. İsa sadece bir insandır, diyerek Hz. İsa’nın tanrılığını reddeden ve Artemon (Artemas) tarafından Roma’da 3. yüzyılda kurulan Anti-teslisçi bir akımın mensubudur. Görüşlerine sapıklık olarak bakıldığı için 268 yılında Antakya’ da sinodlar toplanmış ve hem patriklik makamından uzaklaştırılmış hem de aforoz edilmiştir. Samsatlı Pavlus’a göre Hz. İsa, diğer insanlar gibi bir beşerdir. Tanrı, ilahi Hikmetle kendisine vahyetmiştir. İlahi Ruh ve Hikmet, Tanrı’nın sıfatlarıdır: Onlar şahıs değildir. Sıfatlar, Tanrı’nın kudret ve gücüdürler, yani dinamiktirler. Bu anlayışından dolayı Pavlus, diğer dinamik monarşiyanistler gibi tam bir Tevhitçi kabul edilmektedir.
Öyle anlaşılmaktadır ki Antakya Patriği olan Samsatlı Pavlus, İsa’nın şahsı konusunda Roma merkezli anlayışa karşı ciddi bir eleştiri geliştirmiştir. Patrik Pavlus, İsa’nın bir Tanrı olduğu fikrine karşı çıkarak İsa’nın bir insan ve diğer peygamberlerden yalnızca derece açısından farklı olduğunu ileri sürmüştür.