Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk sistematik nüfus sayımı 1831’de erkekler baz alınarak yapılmıştır. 1831 öncesinin nüfus oranlarını saptamak için çeşitli belgeler incelenmektedir. Herhangi bir bölge Osmanlı topraklarına katıldığında vergilendirilmesi için tahrir edilirdi. Tahrirler çeşitli defterlere kaydedilirdi. Mufassal Defter, İcmal Defteri, Evkaf Defteri bu defterlerden bazılarıdır. Mufassal defterlerde yetişkin erkek nüfus evli-bekar ayırımı yapılarak yazılırdı. Tahrir defterleri kullanılarak bir bölgenin kesin nüfusunu saptamak olanaklı değildir. Genellikle hane kaydedilir ya da bir hanenin erişkin erkekleri kayıt altına alınırdı. Vergilendirilen hane olduğu için bir mahallenin, köyün ya da mezranın hane sayısı yazılırdı. Ömer Lütfü Barkan, Osmanlı toplum yapısına uygun olduğunu düşünerek, her hanenin ortalama 5 kişiden oluştuğunu var sayar. Ancak Osmanlı çok uluslu bir yapı arz ettiğinden 5 rakamı her bölgeye uygun düşmeyebilir. Bu tür defterlerde kullanılan “hane” ve “nefer” terimi daha farklı katsayıların kullanılmasını gerektirmektedir. 1695 reformundan sonra cizye defterlerindeki vergi mükellefi kayıt yaşı düşmüştür. Bu defterlerdeki verilerden nüfus sayısını elde etmek için kullanılması gereken katsayı 2’ye kadar düşebilir.

Gene de aşağıdaki tablolarda Antakya için haneler 6 kişi olarak, neferler 3 kişi olarak hesap edilmiştir. Ayrıca tahrirlerde Mücerred adı altında kaydedilen bekar hanelerin toplam nüfusunu belirlemekte olanaklı değildir. Genelde 1 kişi olarak kabul edilen mücerred hane birden çok olabilir. Vergiden muaf asker ve memurları da hesaba kattığımızda katsayıları şu şekilde formüle edebiliriz.

Hane×6+mücerredler=  Toplam Nüfus

Nefer×3+mücerredler=  Toplan Nüfus

Bütün bu bilgiler ışığında, verilen nüfus sayıları tahminidir. Ve mutlak veri olarak anlaşılmamalıdır.

Antakya, Osmanlı hâkimiyetine girdikten sonra 1522 tarihine kadar müstakil bir sancak olarak idare edilmiştir. 1522’de Şam Beylerbeyliğine, 1523’ten sonra ise Haleb Sancağına bağlanmıştır. Bu süreçte altı nahiyeden oluşan (Antakya, Altınözü, Kuseyr, Şuğur, Cebel-i Akra, Süveyde) bir kaza merkezidir.

1526 Antakya Merkez Mahalleler
(1526’da sadece müslüman nüfus tahriri yapılmıştır.)
MAHALLE	Hane	Mücerred	Nüfus
Bin Şenbek/Şenbek Oğlu/ İbn-i Şenbek	39	8	242
Camiü’l Kebir	41	4	250
Cüllahan	98	18	606
Dörtayak	55	8	338
Gülbek	57	7	349
Harami Bekir	63	3	381
İbn-i İmran/İmran Oğlu	16	4	100
Kanavati/Kanavat	70	4	424
Kastel	29	9	183
Keşkek/Keşkekoğlu/Habîbü’n-Neccâr	147	8	890
Maslaba	65	3	393
Mescid-i Şeyh Hamza/Şeyh Hamza/Bıçakçı/Bıçakçılar	17	1	103
Meydan	21	8	134
Mukbil/Mukbiloğlu	26	11	167
Paşa/Paşaoğlu	39	3	237
Saha	41	7	253
Sarı Mahmud	21	4	130
Sofulâr	38	4	232
Süveyka – İbn-i Hammare	44	7	271
Şeyh Kasım Camii/Sofiyan-i Erdebilî	43	7	265
Şirince Pınâr/Şirince Pınârı	32	3	195
Toplam	1002	131	6143

 

 

1536 Antakya Merkez Mahalleler 1536’da sadece müslüman nüfus tahriri yapılmıştır.
MAHALLE	Hane	Mücerred	Nüfus
Bin Şenbek/Şenbek Oğlu/ İbn-i Şenbek	41	10	256
Camiü’l Kebir	41	8	254
Cüllahan	117	24	726
Dörtayak	44	9	273
Gülbek	36	6	222
Harami Bekir	113	20	698
İbn-i İmran/İmran Oğlu	15	6	96
Kanavati/Kanavat	126	26	782
Kastel	32	9	201
Keşkek/Keşkekoğlu/Habîbü’n-Neccâr	132	38	830
Mescid-i Şeyh Hamza/Şeyh Hamza/Bıçakçı/Bıçakçılar	19	8	122
Ma’beliye	63	7	385
Mahsen	40	8	248
Meydan	32	10	202
Mukbil/Mukbiloğlu	24	11	155
Paşa/Paşaoğlu	43	7	265
Saha	39	11	245
Sarı Mahmud	24	6	150
Sofulâr	26	9	165
Süveyka – İbn-i Hammare	56	9	345
Şeyh Kasım Camii/Sofiyan-i Erdebilî	65	20	410
Şirince Pınâr/Şirince Pınârı	37	3	225
Toplam	1.165	265	7.225

 

 

1550 Antakya Merkez Mahalleler 1550’da sadece müslüman nüfus tahriri yapılmıştır.
MAHALLE	Hane	Mücerred	Nüfus
Bin Şenbek/Şenbek Oğlu/ İbn-i Şenbek	39	21	255
Camiü’l Kebir	36	14	230
Cüllahan	115	37	727
Dörtayak	38	14	242
Gülbek	37	6	228
Harami Bekir	72	62	494
İbn-i İmran/İmran Oğlu	21	9	135
Kanavati/Kanavat	124	34	778
Kastel	25	8	158
Keşkek/Keşkekoğlu/Habîbü’n-Neccâr	130	56	836
Mescid-i Şeyh Hamza/Şeyh Hamza/Bıçakçı/Bıçakçılar	13	5	83
Ma’beliye	45	14	284
Mahsen	39	17	251
Meydan	31	14	200
Mukbil/Mukbiloğlu	27	9	171
Paşa/Paşaoğlu	37	16	238
Saha	36	10	226
Sarı Mahmud	23	7	145
Sofulâr	26	7	163
Süveyka – İbn-i Hammare	48	12	300
Şeyh Kasım Camii/Sofiyan-i Erdebilî	72	8	440
Şirince Pınâr/Şirince Pınârı	22	13	145
Toplam	1.056	393	6.729

 

 

 

1570 Antakya Merkez Mahalleler 1570’da sadece müslüman nüfus tahriri yapılmıştır.
MAHALLE	Hane	Mücerred	Nüfus
Bin Şenbek/Şenbek Oğlu/ İbn-i Şenbek	28	19	187
Camiü’l Kebir	40	2	242
Cüllahan	117	38	740
Dörtayak	114	52	736
Gülbek	42	23	275
İbn-i İmran/İmran Oğlu	36	5	221
Kanavati/Kanavat	125	32	782
Kastel	35	10	220
Keşkek/Keşkekoğlu/Habîbü’n-Neccâr	135	60	870
Mescid-i Şeyh Hamza/Şeyh Hamza/Bıçakçı/Bıçakçılar	18	5	113
Ma’beliye	39	22	256
Mahsen	54	7	331
Meydan	10	4	64
Mukbil/Mukbiloğlu	28	10	178
Paşa/Paşaoğlu	45	11	281
Saha	15	6	96
Sarı Mahmud	18	7	115
Sofulâr	12	20	92
Süveyka – İbn-i Hammare	40	17	257
Şeyh Kasım Camii/Sofiyan-i Erdebilî	41	10	256
Şirince Pınâr/Şirince Pınârı	25	11	161
Zeytûnoğlu	40	13	253
Toplam	1.057	3.84	6.726

 

 

 

1584 Antakya Merkez Mahalleler 1584’te sadece Müslüman nüfus tahriri yapılmıştır.
MAHALLE	Hane	Mücerred	Nüfus
Bin Şenbek/Şenbek Oğlu/ İbn-i Şenbek	30	17	197
Camiü’l Kebir	32	14	206
Cüllahan	71	49	475
Debbus	8	18	66
Dörtayak	100	75	675
Gülbek	39	15	249
İbn-i İmran/İmran Oğlu	23	12	150
Kanavati/Kanavat	51	85	391
Kastel	38	8	236
Keşkek/Keşkekoğlu/Habîbü’n-Neccâr	140	56	896
Mescid-i Şeyh Hamza/Şeyh Hamza/Bıçakçı/Bıçakçılar	15	4	94
Ma’beliye	61	31	397
Mahsen	35	25	235
Meydan	18	6	114
Mukbil/Mukbiloğlu	30	8	188
Paşa/Paşaoğlu	58	17	365
Saha	18	10	118
Sarı Mahmud	19	7	121
Sofulâr	26	7	163
Süveyka – İbn-i Hammare	55	24	354
Şeyh Kasım Camii/Sofiyan-i Erdebilî	48	15	303
Şirince Pınâr/Şirince Pınârı	27	9	171
Tabi-i Cullahan	16	12	108
Zeytûnoğlu	50	15	315
Toplam	1.008	539	6.587

 

 

 

 

 

Bir başka kaynağa göre Antakya’nın Merkez ve Köylerimin bazı yıllardaki nüfusu (1537-1764) şu şelildedir.

Antakya Kazası’nın Tahmini Nüfusu

Tarih	Şehir	Köy	Toplam
1.537	7.637	14.225	21.862
1.678	17.053	21.864	38.917
1.736	13.230	13.752	26.982
1.749	12.102	14.418	26.250
1.762	14.160	12.600	26.760
1.764	13.080	12.600	25.680

 

 

 

1868 Antakya Nüfusu
Millet	Nüfus
Musevi	168
Hristiyan	3.903
İslam	22.485
Toplam	26.556

 

 

1869 Antakya Nüfusu
Millet	Nüfus
Musevi	168
Hristiyan	3.903
İslam	22.485
Toplam	26.556

 

 

 

1871 Antakya Nüfusu
Millet	Nüfus
Musevi	328
Hristiyan	7.803
İslam	37.346
Toplam	45.447

 

 

 

1876 Antakya Nüfusu
Millet	Nüfus
Musevi	714
Hristiyan	7.817
İslam	47.326
Toplam	55.857

 

1891 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	26.412	28.779	55.191
Ermeni Katolik	5	7	12
Rum	1.659	1.754	3.413
Ermeni	1.028	1.045	2.073
Protestan	156	127	283
Yahudi	108	113	221
Ecnebi	5	5	10
Toplam	29.373	31.830	61.203

 

1892 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	26.293	28.130	54.423
Rum Katolik	2	2	4
Rum	1.760	1.754	3.514
Ermeni	1.027	1.205	2.232
Protestan	156	127	283
Yahudi	108	113	221
Toplam	29.346	31.331	60.677

 

1893 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	26.844	28.802	55.646
Rum	1.765	1.751	3.516
Ermeni	1.039	1.040	2.079
Protestan	156	127	283
Ecnebi	5	5	10
Yahudi	108	113	221
Yabancı	60	77	137
Toplam	29.977	31.915	61.892

 

1894 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	26.972	29.403	56.375
Rum	1.760	1.754	3.514
Ermeni	1.154	1.179	2.333
Protestan	146	138	284
Ecnebi	5	5	10
Yahudi	108	113	221
Yabancı	60	77	137
Toplam	30.205	32.669	62.874

 

1895 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	27.588	30,048	57,636
Rum	1.767	1.761	3.528
Ermeni	1.168	1.205	2.373
Protestan	146	138	284
Latin	5	10	15
Ermeni Katolik	5	7	12
Yahudi	136	118	254
Toplam	30.815	33.287	64.102

 

1896 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	28.550	31.438	59.988
Rum	1.773	1.909	3.682
Ermeni Katolik	5	7	12
Ermeni	1.168	1.205	2.373
Protestan	146	138	284
Latin	5	10	15
Yahudi	138	120	258
Toplam	31.785	34.827	66.612

 

1897 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	28.613	31.425	60.038
Rum	1.778	1.949	3.727
Ermeni Katolik	5	7	12
Ermeni	1.172	1.268	2.440
Protestan	148	154	302
Latin	5	10	15
Yahudi	138	120	258
Toplam	31.859	34.933	66.792

 

1898 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	28.945	31.787	60.732
Rum	1.782	1.966	3.748
Ermeni Katolik	5	7	12
Ermeni	1.172	1.290	2.462
Protestan	148	164	312
Latin	5	10	15
Yahudi	138	121	259
Toplam	32.195	3.,345	67.540

 

1899 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	30.131	33.642	63.773
Rum	1.785	2.116	3.901
Ermeni Katolik	5	7	12
Ermeni	1.174	1.378	2.552
Protestan	148	197	345
Latin	5	10	15
Toplam	33.248	37.350	70.598

 

1900 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	30.901	34.583	65.484
Rum Ortodoks	1.816	2.382	4.198
Ermeni Katolik	5	7	12
Ermeni	1.174	1.400	2.574
Protestan	148	196	344
Latin	5	10	15
Toplam	34.049	38.578	72.627

 

 

1901 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	31.387	35.443	66.830
Rum Ortodoks	1.856	2.474	4.330
Ermeni	1.174	1.400	2.574
Ermeni Katolik	5	7	12
Protestan	148	196	344
Latin	5	10	15
Yahudi	141	139	280
Toplam	34.716	39.669	74.385

 

1902 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	31.729	35.885	67.614
Rum Ortodoks	1.857	2.474	4.331
Ermeni	1.174	1.400	2.574
Ermeni Katolik	5	7	12
Protestan	148	196	344
Latin	5	10	15
Yahudi	141	139	280
Toplam	35.059	40.111	75.170

 

 

1903 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	32.540	36.345	68.885
Rum	1.859	2.448	4.307
Ermeni	1.174	1.401	2.575
Ermeni Katolik	5	7	12
Protestan	148	196	344
Latin	5	10	15
Yahudi	141	139	280
Toplam	35.872	40.546	76.418

 

1904 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	33.094	37.094	70.188
Rum	1.869	2.466	4.335
Ermeni	1.174	1.401	2.575
Katolik	5	7	12
Protestan	169	213	382
Yahudi	141	139	280
Toplam	36.452	41.320	77.772

 

1905 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	33.469	37.506	70.975
Rum	1.869	2.446	4.315
Ermeni	1.174	1.401	2.575
Katolik	5	7	12
Protestan	169	213	382
Latin	5	10	15
Yahudi	141	139	280
Toplam	36.832	41.722	78.554

 

1906 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	33.448	37.686	71.134
Rum	1.869	2.446	4.315
Ermeni	1.174	1.401	2.575
Protestan	169	213	382
Latin	5	10	15
Yahudi	141	139	280
Toplam	36.806	41.895	78.701

 

 

1908 Antakya Nüfusu
Millet	Kadın	Erkek	Toplam
Müslüman	33.013	37.813	70.826
Rum	3.002	3.584	6.586
Ermeni	1.388	1.635	3.023
Protestan	242	312	554
Katolik	67	46	113
Yahudi	139	160	299
Toplam	37.851	43.550	81.401

 

– Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tapu-Tahrir Defterleri, No: 195, 1040, 397, 454, 493, 610.

– GÜL, Abdulkadir, Antakya Kazasının Sosyyal ve Ekonomik Yapısı (1709-1806) Basılmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2008 sf. 100)

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1285 (1868) Def’a 2; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 298

– H.1285 (1868) Def’a 2; Halep Vilayet Matbaası, 306 Sayfa.

-Halep Vilayet Salnamesi, H.1286 (1869) Def’a 3; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 226

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1288 (1871) Def’a 5; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 182

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1293 (1876) Def’a 9; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 153

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1308 (1891) Def’a 19; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 178

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1309 (1892) Def’a 20; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 130

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1311 (1893) Def’a 21; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 205

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1312 (1894) Def’a 22; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 236

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1312 (1894) Def’a 22; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 236

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1313 (1895) Def’a 23; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 212

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1314 (1896) Def’a 24; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 219

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1315 (1897) Def’a 25; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 223

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1316 (1898) Def’a 26; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 231

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1317 (1899) Def’a 27; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 239

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1318 (1900) Def’a 28; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 260

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1319 (1901) Def’a 29; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 273

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1320 (1902) Def’a 30; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 276

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1321 (1903) Def’a 31; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 290

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1322 (1904) Def’a 32; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 267

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1323 (1905) Def’a 33; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 315

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1324 (1906) Def’a 34; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 301

– Halep Vilayet Salnamesi, H.1326 (1908) Def’a 35; Halep Vilayet Matbaası Sayfa 299