D. 280 Mısır – Ölümü M.Ö 246 Defne/Antakya.

Berenice Siyra diye de bilinir. Adını, İskenderiye’de saygı duyulan babaannesi I. Berenice’den almıştır.  II. Ptolemy Philadelphus ve Mısırlı I. Arsinoe’in kızıydı. Mısırlı prenses Berenice M.Ö. 252’de II. Antiocus Theos’la evlenmiştir. II. Antioch’un ilk karısı Leodika, bu evlilikten sonra Efes’e gitti ancak Selecus tahtında gücü ve etkisi devam etti.[1]

Antiocus’un Mısırla sürdüğü savaşın zayıf başarısı ve birçok eyaleti kaybetmesi, onu Mısır Kralı ile barış anlaşması yapmaya zorladı. Anlaşmaya göre karısı Laodike’yi red ederek, Mısırlı Prenses Bernice ile evlenecekti. İlk evliliğinden olan çocukları Seleucus ve Antioch’u mirastan mahrum bırakacak, krallık tacını Berenice’den doğacak çocuklara takacaktı. Mısır daha önce II. Antioch’a Berenice’yle evlenme teklifinde bulunmuş ancak II. Antioch bunu reddetmişti. Savaştaki başarısızlığı II. Antiocus’u çaresiz bırakmıştı.[2] Antlaşmanın onaylanmasının ardından Philadelphus, Berenice’yi düğünün muhteşem bir şekilde kutlandığı Orktus yakınındaki Seleucia’ya götürdü.[3] Onunla birlikte o kadar büyük miktarda altın ve gümüş gönderdi ki kendisine çeyiz veren lakabı takıldı.[4]

I. Antioch’un Berenica’yla evliliği Seleucus-Mısır barışını koruma evliliğiydi. Mısır Kralı II. Ptolemy M.Ö. 247 başlarında ölünce bu evlilik sona erdi. II. Antioch ilk karısı Laodice’ye döndü ve M.Ö. 247’de Laodice’yle beraberken öldü. Kimine göre  Laodice, II. Antioch’u zehirleyerek öldürmüştü.[5]

Bu ölümün üzerine Laodice büyük oğlu Selevkus’u kral ilan etti. Berenica da Antakya’da küçük oğlunu kral ilan etti. Berenice’nin  daha bebek olan oğluna karşılık, Laodike’nin en büyük oğlu Seleucus yetişkinliğe yaklaşan bir gençti.[6]

Laodice, kendisi ve oğlunu güvence altına alana kadar kralın ölümünü hükümetten  sakladı. Oğlu kral ilan edildikten hemen sonra kralın ölümü açıklandı.[7]  Bir hikayeye göre de Laodike, Kral Antiochus’a çok benzeyen Artemon’u kraliyet yatağına yatırdı. Kralın ölümü öğrenilmeden önce, sarayın kodamanlarının huzurunda oğlu Seleucus’u gerçek mirasçı ilan edilmesini sağladı. Böylece hükümetin dizginlerini kendi elinde tuttu.[8]

İki Kraliçe-anne arasındaki karşılıklı yıkıcı bir mücadele başladı. Eski kraliçe Laodice daha güçlüydü. Antakya’da çok sayıda partizanları vardı. Berenice’in arkasında ise Mısır’ın gücü bulunuyordu. Ancak Berenice’nin mücadeleyi kazanması için yetersiz bir güçtü. Laodice’nin Selecus yönetimini tamamen ele geçirmesi hızlı saldırabilmesine bağlıydı.[9]

Antakya’daki bazı işbirlikçileri aracılığıyla Berenice ve oğlunu öldürtmek için harekete geçti. Suikast istihbaratını alan Berenice, oğlu ve maiyetindekilerle Defne bölgesine sığındı.[10]

Defne’ye sığınmış olan kraliçe mağlup olmaya mahkumdu çünkü en yakınındaki doktoru Aristarhos ona ihanet ediyor ve her hareketini düşmana bildiriyordu.[11]

Guyon’un yazdığına göre Leodika’nın işbirlikçileri önce Berenice’nin küçük oğlunu öldürdüler. Berenice bunun üzerine arabasına atlayarak katili aradı. Bulduğunda mızrakla onu öldürdü .[12] 1. Yüzyıl yazarı Valerius Maximus ise “Silahlı olarak bir arabaya atlayan Berenice katilin peşine düştü. Mızrağıyla ona ulaşmaya çalıştı, ıskaladı ama sonunda onu bir taşla öldürdü ve arabasıyla ezdi” demektedir.[13]

İhanet, ihtiras ve kişisel hırsların ön planda olması olayların anlatımlarında farklılıklara neden olmuş görünmektedir.

 

Farklı bir anlatımda da Berenice ve oğlu Defne’deki sarayına gelen Caeneus ve yanındaki iki kişi tarafından öldürülmüştü. Nedimelerden biri, kucağına küçük bir çocuk alarak Berenice’nin yerine geçmiş, kralın 2. Karısı ve oğlunun hayatta olduğu izlenimi verilmişti.[14]

Mısır kraliyet ailesi Berenice’yi kurtarmak ve İskenderiye’ye geri getirmek için bir kurtarma filosu hazırladı.[15]

Kardeşi Prens Ptolemy Evergetes Defne’ye vardığında Berrenice öldürülmüştü. (246 Baharı). İntikam için büyük bir savaş başlattı.[16] Bir iddiaya göre Ptolemy kız kardeşinin ölümünü uzun süre gizli tuttu.[17]

 

 

Suriye’nin birçok bölgesini kısa sürede ele geçirdi. Ele geçirdiği yerlerin halkı onu bir yabancı olarak değil, Berenice’nin oğlu yani kralın varisinin temsilcileri olarak görüyorlardı.[18]

Bazı yazarlara göre Berenice’nin öldürülmesi İncil’de daha önceden anlatılmıştı: “Birkaç yıl sonra kuzey kralıyla güney kralı arasında bir ittifak kurulacak. Güney kralının kızı, ittifakı güvence altına almak için kuzey kralıyla evlendirilecek, ancak hem kız hem de babası üzerindeki nüfuzunu kaybedecek. Destekçileriyle birlikte terk edilecek.”[19]

[1] Grainder, John D. A; 1997, Seleukid Prosopography and Gazetteer. Brill: New York.

[2] The Theological Review 1867-04: Vol 4, sf: 291

[3] GUYON, Claude Marie; 1741, Histoire des Empires et des Republiques, DCC XLL, Paris, 79.

[4] SHARPE, Samuel; 1838, The History Of Egypt Under The Ptolemies, London, sf: 91.

[5] FERGUSON,  William Scott; 1910, “Egypt’s Loss of Sea Power.” The Journal of Hellenic Studies 30, sf: 189-208

[6] BEVAN, Robert Edwyn; 1966, The House Of Seleucus Vol 1, London, sf: 181.

[7] The Journal of Sacred Literature 1854-01: Vol 5 “Armenian Translation Of Eusebius, sf: 334.

[8] BEVAN, Robert Edwyn; 1966, The House Of Seleucus Vol 1, London, sf: 181.

[9] BEVAN, Robert Edwyn; 1966, The House Of Seleucus Vol 1, London, sf: 181.

[10] Athenaeus; 1927  The Deipnosophists. Vol. 1. Translated by C. Gulick. Loeb Classical Library. Cambridge: Harvard University Press.

[11] BEVAN, Robert Edwyn; 1966, The House Of Seleucus Vol 1, London, sf: 183.

[12] GUYON, Claude Marie; 1741, Histoire des Empires et des Republiques, DCC XLL, Paris, 82.

[13] SÉVE, Laurianne Martinez; 2003, “Laodice, femme d’Antiochos II : du roman à la reconstruction historique”, Revue des Études Grecques, tome 116, Juillet-décembre, sf: 690-706.

[14] SÉVE, Laurianne Martinez; 2003, “Laodice, femme d’Antiochos II : du roman à la reconstruction historique”, Revue des Études Grecques, tome 116, Juillet-décembre, sf: 690-706.

[15] The Journal of Sacred Literature 1854-01: Vol 5 “Armenian Translation Of Eusebius, sf: 335.

[16] ROLEİN, Charles; 1800, The Ancient History, Glasgov, sf: 107-108.

[17] https://oxfordre.com/classics/display/10.1093/acrefore/ Erişim 10.03.2024

[18] SCOTT, James Paul; 1962, The Eastern Campaıgns Of Antioch The Great, University of Alberta, sf: 5.

[19] : http://www.jimcrowhistory.org/resources/narratives/Theme_Etiquette.htm erişim: 20.05.2024