Derkolasyan Moses (Kalousdian Moses) (Tar. Siy.)
D. 1895 Yoğunoluk/Antakya – Ö. 1984 Lübnan
Fransızların Hatay’daki manda idaresi döneminde, Antakya Taşnak Partisi (Komitesi) Liderliği yaptı. Osmanlı Ordusunda Subaylık yapmıştır. Franz Werfwl’in “Musa Dağı’nda Kırk Gün” adlı kitabındaki Gabriel Bagdarian karakterine ilham olmuştur. 1915 olaylarında Yoğunoluk, Hıdırbey, Hacı Habibli ve Kebbusiye köylerindeki Ermenilerin Musa Dağı’na sığınmalarına liderlik etmiştir. Bu olaydan sonra Fransa ordusuna katılmıştır. Ermeni listesinden Suriye Meclisine girmiştir (1932-1936). 1943’te ise Lübnan Parlamentosuna seçilmiştir.
İskenderun Sancağında hem Fransa’ya hem de Türkiye’ye karşı Ermeni zümrenin haklarını savunmuştur. Komite 1938’de Beyrut’ta bir toplantı yapmış ve bu toplantıya Moses Derkalosyan, Hoybuncu Memduh Selim ve Koçunyan da katılmıştı. Komite toplantıda Hatay’daki Ermenilere hitaben 20 Ağustos 1938’de şu beyannameyi yayınlamıştı: “İnkılapçı Ermeni Taşnak Partisi ’nin yüksek heyeti bütün Ermeni cemaatine şunu bildirir ki; partimiz sancakta gayri meşru şekilde yapılan mebus intihabını katiyen tanımaz ve bu intihabın aleyhindedir. Hiçbir suretle bu intihaba iştirak etmez. ”
1939’da İtalya’ya geçen Moses İtalyanlardan aldığı destekle Beyrut’a gelmiş, Fransızların Hatay konusunda Ermenileri kandırdığını ve hiç bir şekilde Fransızlara güvenilmeyeceğini belirterek Taşnak komitesinin bu duruma göre hareket etmelerini söylemiştir.
Derkolasyan Moses
Foto: https://i.pinimg.com/originals Erişim 17.04.2018