Hatay Erkinlik Cemiyeti (Tar.)
Fransızların bölgeye hakim olduğu yıllarda, Türkiye’nin tezlerini savunan ve Hatay’ın Türkiye’ye bağlanmasını savunan organizasyon. Hatay Erkinlik Cemiyeti yerine bazen Hatay Halk Partisi ismi de kullanılmıştır. Tayfur Sökmen anılarında Cemiyetin kuruluşu için Mustafa Kemal’in direktiflerini şu şekilde anlatmıştır. “Sökmen bugünden itibaren davaya resmen el kondu. Antakya-İskenderun ve havalisinin ismi bundan böyle Hatay’dır. Cemiyetinizin adını “Hatay Egemenlik Cemiyeti” olarak değiştirin ve faaliyetinizi bu isim altında yürütün, Cemiyet merkezi yine İstanbul’da kalmak üzere, Mersin, Dörtyol, Hassa, Kilis’te şube açın; fakat denizden, karadan hatta dağdan Hatay’a gidip gelinmesi daha kolay olacağı için faaliyet merkeziniz Dörtyol şubeniz olsun. Bu şube açıldığı zaman Antakya’daki cemiyetin adı da değişerek Hatay Egemenlik Cemiyeti adını alsın”.
Atatürk’ün direktifleri üzerine Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey Hatay Egemenlik Cemiyeti Genel Başkanı, Emniyet Umum Müdürü Şükrü Sökmensüer Bey de cemiyetin genel sekreteri oldular. Cemiyetin fahri genel başkanlığını yürüten Tayfur Sökmen, Mersin, Dörtyol, Hassa ve Kilis’te şubeler açtı. Antakya’daki cemiyetin adı da “Hatay Egemenlik Cemiyeti” olarak değiştirildi. Atatürk’ün seçmiş olduğu Hatay bayrağı cemiyet binalarına asıldı, yine Atatürk’ün verdiği Hatay adı herkes tarafından benimsendi. Hatay Egemenlik Cemiyeti, Hatay’ın bağımsızlığının kazanmasında çok önemli çalışmalarda bulundu.
1937 yılında, İskenderun Sancağının statüsü Fransa ve Türkiye arasında tartışılırken adı geçen cemiyet Türkleri temsil etmek ve oluşturulacak olası bir mecliste yer almak için Hatay Halk Partisi ismi Erkinlik Cemiyeti yerine kullanılmaya başlanmıştır. Partinin başkanı Abdulgani Türkmen, Genel Sekreteri Vedi Münir Karabay’dır. Milletler Cemiyeti Komisyonu sancakta statü çalışmaları yürütürken cemiyeti Türklerin temsilcisi olarak ad etmiştir.